Singapure/सिंगापुर कसरी बन्यो धनी देश ?
१९ सताब्दीमा ब्रिटिस इस्ट इन्डिया कम्पनी बेस्ट टे«डिङ कम्पनी हुने गर्दथ्यो । यो कम्पनीले साउथ इस्ट इन्डियाको सामुन्द्रिक क्षेत्रलाई आफ्नो टे«डिङ रुट बनायो । यो रुट कम्पनीको मुनाफाको नयाँ उचाई सम्म लग्दै थियो । त्यो समय एक्लै यो रुटबाट कम्पनीले ५०प्रतिशत सम्म नाफा कमाएर कमाइको रकम आफै एक्लै जम्मा गरीरहेको थियो ।
कुनै कम्पनी ले यति धेरै फाइदा भए पछि कसैले पनि आफ्नो हातबाट त्यो रुट जान दिदैन् । त्यसैले गर्दा एक ब्रिटिसको एउटा अफिसरSir Stamford Raffles ले यसै क्षेत्रको एउटा सानो भागमा एउटा सिपपट स्थापना गरे । आजको समयमा यस स्थानलाई सिंगापुरको रुपमा चिन्ने गर्दछौ ।
ब्रिटिसहरुले यस पुटलाई राखे त्यहि भएर यो पुट दुनिया भरिको मानीसहरुको नजरम रह्यो । र धेरै जस्तो टे«डिङ यहिबाट थाल्यो । र यि ब्रिटिसहरुको धेरै जसो मुनाफा यहि पुटबाट हुन थाल्यो । तर अर्को कुरा टे«र्डसहरुको मुनाफालाई बिर्सदा यहाँका बासिन्दाहरुको हाजत दिन प्रतिदिन बिग्र्रदै गइरहेको थियो । यहाँका बासिन्दाहरु सगँ नत गतिलो रोजगारी थियो । यो त केही पनि होइन । आउँदा समय त यहाँका जनताहरुको जीवन अझै कष्टकर बन्ने अवस्था थियो । किनभने दोस्रो विश्वयुद्ध को समयमा चलिरहेको थियो । त्यो समयमा सिंगापुर मलेसियाको हुने गर्दथ्यो ।
त्यति बेला ब्रिटेनी सनाहरु ठुलो संख्यामा रहने गर्दथ्यो । तर सन् १९४२ मा त्यतिबेला जापानले सिंगापुरमा हमला गर्यो । त्यति समयमा नत ब्रिटियनको सेना नत इस्ट कम्पनी सिंगापुर कुनै काम आयो । सबैले सिंगापुरको हात छोडिदिए । त्यहि समय देखि सिंगापुरको मानीसको लागी बिटिसहरुको प्रति मनमा रिस भरियो । त्यस पहि जापानले सिंगापुरमा कब्जा गर्यो । त्यहि दोरान ब्रिटिसहरुको शासनबाट आजाद सिंगापुर जापानको केदमा जान्छ ।
त्यसपछि सन् । १९४४–१९४५मा अमेरिकन सेनाले जापान सगँ बदला लिनको सिंगापुरमा हमला गर्ने भनिदियो । त्यससमयमा सिंगापुर ठुलो मात्रामा बमबारी भयो । जसले गर्दा सिंगापुर पुरै तरिकाबाट बर्बाद हुनुको साथै बोटहरु पनि नष्ट भए र सबै व्यवसायहरु चौपट भए तर यो बर्बादी सिंगापुरमा नयाँ कहानी नयाँ मोड ल्याउने वाला थियो । किनभने यहि बर्बादी पश्चात सिंगापुरलाई सिंगापुरको हिरो Lee भटिए । Lee को जन्म सन् १९२३, १६सितम्बर मा भएको थियो । Leeको पुरा नाम Lee Kuan Yew थियो । तरLee सानै देखि तेज हुनुको साथै धेरै स्मार्ट पनि थिए ।
त्यहि भएरLeeलाई आफ्नो नेता चुने पछि सन् १९५४ मा Lee Pepole action Partyको स्थापना गरियो । सन् १९५९माLeeबने मलायाको प्रधानमन्त्री,Lee प्रधानमन्त्री बनेको केही वर्ष पछि मलेसिया र सिंगापुर र सिंगापुर बिच बिबाद शुरु भयो । कहिले राजनिनिक बिबाद र कहिले धार्मिक बिबाद, यिनै बिबाद चलिरहेको ९ अगस्त सन् । १९६५मा मलेसिया र सिंगापुर अलग भए । अरुको अधिनमा रहेको देश सिंगापुर एउटा आजाद देश भयो ।
तर यस विभाजन पछि सिंगापुरको स्थिति झनै खराब भयो । किनभने सिंगापरको मानीसहरु सगँ नत राम्रो बस्नलाई बास थियो । नत कुनै रोजगारी थियो । कि खानको लागी समेत समस्या थाले । सिंगापुरमा गरिबी, भोकमरी डिप्रेशन जस्ता समस्याहरुले सताउन थाले । कुलतमा मानीसहरु फस्न थाले । शिक्षाको कुरा गर्नु पर्दा त टाढा–टाढा सम्म कुनै मतलब थिएन । त्यस माथी चर्को महँगाईले गर्दा जिउमा कठिनाई भइरहेको थियो ।
तरLee ले हार नमानेर फेरि जिरो देखि शुरुवात गर्ने निर्णय गरे । त्यस पछि उनिले शुरुमा आम जनताको नराम्रो बानी छुटाई राम्रो दिशा तर्फ डोराए । ड्रक्स बेच्नेहरुलाई सजाए दिइयो । ड्रक्समा फसेका लाई पनि सजाय दिए । नमान्नेहरुलाई फाँसीको सजाए दिए । साथै कमिटि बनाउने, मिटिङ गर्ने जस्ता हकहरु केही समयको लागी फिर्ता लिइयो । तर केही सुधार भएता पनि सिंगापुरमा विकाश हुन हुन सकेको थिएन । तरLeeसधै सकारात्म कार्यहरुलै अगाडी बढाउने । गर्दथे । ठुला–ठुला कम्पनीहरुलाई सिगापुरमा लागी गर्नको लागी आमन्त्रीत गर्न थाले ।
शरुमा कम्पनीहरुलाई कर लगाएनन् । केहि वर्ष सम्म कर न लगाएपछिLee ले कम्पनीहरु कर काट्ने निर्णय गरे । र कर काट्न थालियो । त्यहि समयबाटLee ले एउटा बर्बादीको दिशातिर गइरहेको देशलाई प्रगति तर्फ अगाडी बढाउदै गए । त्यो समयमा सिंगापुरको जनसङख्या नियन्त्रण गर्ने निर्णय गरियो । र सिंगापुर १बच्चा वा बढीमा २ वटा बच्चा जन्माउने नियम बनाइयो ।Lee ले देशलाई राम्रो दिशातिर लग्नु छ ।
भने आफ्नो देशका जनतालाई शिक्षित बनाउनु जरुरी छ । भने त्यहि भएर आफ्नो जनतालाई शिक्षित बनाउने निर्णय गरे । त्यो समयमा सिंगापुर ८०प्रतिशत मानीहरु अशिक्षित थिए ।Lee ले धेरै भन्दा धेरै आफ्ना जनतालाई शिक्षित बनाउनको लागी शिक्षा क्षेत्रमा अधिक पैसा खर्च गरे । धेरै स्कुलहरु खोलिए र अनिवार्य बच्चाहरु स्कुल जाने नियम लागु गरियो ।स्कुल नजानेकोलाई जरिमाना र सजाएको प्रावधान गराइयो । स्कुलमा मात्रै नभएर कलेज क्षेत्र तर्फ पनि धेरै खर्च गरियो । मानीसहरु बाहेक देशमा सरसफाईमा पनि ध्यान दिइयो ।
सफाई लाई ध्यानमा राख्दै Lee ले चुइगमलाई समेत बन्द गराइदिए । यदि कोही चुइगम खादै गरेको अवस्थामा भेटिएमा उसले सजाय भोग्नु पर्दथ्यो । साथै घरहरु सफा गर्नुको साथै देशलाई समेत सफा गर्ने अपिल गरियो । त्यो समयमा सिंगापुरको जनताहरु सगँ राम्रो बास बस्नको लागी खाली झुपडीहरु मात्र भएको कारण धेरै जसो जनताहरु झुपडीका बस्ने , उनीहरु सगँ झुपडीहरु मात्रै थिए ।Lee ले आफ्नो जनताहरुको मात्रै थिए ।
Lee ले आफ्नो जनताहरुको त्यो समस्याहरुलाई हटाउनको लागी एउटा निति ल्याए । त्यो नितिको साहायतालेLee ले कसैको पनि जमिनलाई कम मुल्यमा खर्च गर्न सक्थे । सरकारले जमिन किन्न शुरु गर्यो । शुरुवातमाLeeको यो नितिलाई जनताले विरोध गरे । तरLee ले जमिनमा जनताहरुको लागी घर बनाउन थाले त्यसपछि जनताहरुको रिस शान्त हुन लाग्यो । Housing System लाई राम्रो बनाउनको लागी Lee ले जमिनमा बस्ने लायक घर बनाए र आफ्नो र जनताले सजिलै सगँ घर किन्न सकुन यसको लागी उनीहरुको तलबको २५प्रतिशत सरकारकोLee Provident Fundजम्मा हुन थाल्यो ।
जम्मा भएको रकम घर खरिद गर्ने समयमा दिइने गरिथ्यो । यसको साथै सरकारले आफ्नो पनि गर्न मद्दत गर्न थाल्यो । जसले गर्दा मानीसहरुलाई झुपडीहरुबाट मुक्ती मिल्न थाल्यो ।Lee को व्यवसाय आइडिया पनि राम्रो सगँ काम गरिरहेको थियो ।
कैयौ कम्पनीहरु आफ्नो सेटअप लगाइसके का थिए । यसले मानीसलाई रोजगारी पाउन सहज भइरहेको थियो ।Lee को पुरै ध्यान Corruptionतिर थियो ।Lee ले राम्रो सगँ बुझेको थिए ।
Corruption को मुख्य कारण पैसा हो । यदि आफ्नो नागरिकको तलब कम भयो भने भ्रष्टाचार बढ्न सक्ने र त्यहि कारणLee ले सरकारी कर्मचारीहरुको तलब यति धेरै बढाइदिए कि उनीहरुलाई भ्रष्टाचार जस्तो कार्य गर्नु नै परेन । जसले गर्दा खुलेर आफ्नो जिवन जिउन सकुन अर्को कुरा सिंगापरलाई यति धेरै बलियो बनाउनुमा यसको भौगोलिक स्थितिको पनि ठुलो हात रहेको छ । खासमा सिंगापुर Malacce Water Sportsअवस्थित छ ।
यो त्यहि ठाउँको जुन दुनियाको जगभग ४०प्रतिशत सामुन्द्रिक व्यापार भएर हिड्ने गर्दछ । र यो व्यापारको फाइदा सिंगापुरलाई हुने गर्दछ । राम्रो कानुन कडा नियमको कारणले सिंगापुरमा देशका झुपडीमा बस्ने मानीसहरु राम्रो घर ठुला–ठुला घरहरुमा बस्न थाले । सिंगापुरमा ठुला–ठुला घरहरु देखिन थाले । मानीसहरु सगँ बलियो घर, राम्रो रोजगार हुन थाल्यो । यहाँ आइ टि सेक्टरको साथै पर्यटक सेक्टर, लगायत कैयौ सेक्टरमा आफ्नो कदम राख्यो ।
र देशलाई बलियो बनाउनमा आफ्नो योगदान दिए । आज सिंगापुर दुनियाको चौथो यस्तो देशमा पर्छ जहाँ Corruptionहुन्छ । साथै मानीसहरुको सुरक्षाको लिस्टमा दुनियाको पाँचौ स्थानमा आउने गर्छ । र व्यवसायिक स्टाटसको लागी वैूट देश मानिन्छ । आजको समयमा यति धेरै पर्यटक आउने गर्दछन् । सिंगापुरमा त्यति यस देशको जनता छैन् । आज यो देश सबैभन्दा शक्तिशाली सफा , सबैभन्दा सुन्दर देश भन्नेर चिनिन्छ । सिंगापुरको लागी यो सजिलो कार्य थिएन । तर एउटा सही प्रधानमन्त्रीको कारणले आज यसले देशले यति धेरै प्रगति गरेको छ ।