Leonardo da Vinci/लिओनार्दो दा विंचीको जीवनी
लिओनार्दो दा विंची इटलीवासी,महान,चित्रकार,मुर्तिकार,वास्तुशिल्पी,संगीतज्ञ,कुशल यांत्रिक,इन्जिनियर तथा वैज्ञानिक थिए । यिनको जन्म इटलिको फ्लोरेस प्रदेश विंचि नामक ग्राममा भएको थियो । यस ग्रामको नाममा यिनको कुलको नाम रहेको छ । यिनी एउटा अवैध पुत्र थिए । शारीरिक सुन्दरता तथा स्फुर्तिको साथै एनमा राम्रो स्वभाव,व्यवहारकुशलता तथा बौद्धिक विषयमा प्रविणताको गुण पनि थियो । लिओनार्दोले सानै उमेर देखि विविध विषयहरुको बारेमा अनुशीलन प्रारंम्भ गरेका थिए ।
तर सबै भन्दा धेरै संगीत,चित्रकारी र मुर्तिरचनामा पोक्त थिए । यिनका बुबाले उनलाई प्रसिद्ध चित्रकार,मूर्तिकार तथा स्वर्णकार,आदे्रअ दल बेराक्यो (Andrea Del Verrocchio)काम सिक्न गए र उनको छत्रछायाँमा रहेर कार्य गरे र त्यसपछि Ludovico Sforza को सेवामा रहन गए । जसले गर्दा जहाँ यिनको विविध काममा सैनिक इन्जिनियरी तथा दरबारको भव्य समारोहको सगंठन पनि सम्मिलित थिए । उनले यहाँ रहदा २महान कलाकृति लुडोविको बुबाको घोडासवार मूर्ति तथा “अतिंम व्यालू ” शिर्षक चित्र,पुरा गरे,लुडोविको पर्वतपछि,सन् १४९९मा,लेओनार्दो मिलान छोडेर फ्लोरेस फिर्ता आउँछन् ।
यिनको अन्य धेरै कृतिहरु मोना लिसा Mona Lisa शिर्षक तयार गरेका थिए । यो चित्र अन्तिम व्यालू नामक चित्र ,यिनको महत्तपुर्ण कृतिहरु मानिन्छन् । सन् १५०८मा फेरि मिलान आएर त्यहाँ फरासिसि शासकको अधिनमा यि चित्रकार,इन्जिनियर तथा दरबारी समारोहको सजावत र आयोजनाको हेरचाहको काम पुरा गर्दै रहे । सन् १५१३देखि १५१६सम्म रोममा बसेपछि यिनलाई (लिओनार्दोलाई) फ्रान्सको राजा,फ्र्रैसिस प्रथमले,आफ्नो देश लगेर जान्छन् । त्यसपछि Amboise को कोटमा लिओनार्दोलाई बस्नको लागी प्रबंध गरिन्छ ।
Leonardo da Vinci/कार्यहरु
लिओनार्दो तथा युरोपको नवजागरणकालको अन्य कलाकारहरुमा के अन्तर छ ।भने विंचिले प्राचीन कालको कलाकृतियाको मुख्यतःनकल गर्नमा आफ्नो समय विताएनन् । लिओनार्दो विंचि स्वाभावत प्रकृतिको अनन्य अध्येता थिए । लिओनार्दो विंचि प्रकाश,छायाँ तथा सन्दर्भ,प्रकाशिकी,विज्ञान,शरीरसंरचना ,पेशियोको गति,वनस्पतिहरु को संरचना तथा वृद्धि,पानीको शक्ति तथा व्यवहार,यि सबै नियमहरुको तथा अन्य यसै प्रकारका कुराहरुको खोजमा धेरै अतृप्त मन लगीरहथ्यो ।
लिओनार्दोले बनाएका कुनै पनि मुर्ति अब पाइदैन् । भन्ने गरिन्छ । फ्लोरेसको बैप्टिस्टरी(गिरजाघर को एउटा )भाग को उत्तरीद्धारमा बनेको ३मूर्तिहरु बुडापेस्टको संग्रहालयमा राखी काँसेको घोडेसवार मूर्ति तथा पहिला बलिनको संग्रहालयमा सुरक्षित र मोमबाट निर्मित,क्लोराको आवक्ष प्रतिमा लिओनार्दोको निर्देशनमा निर्माण गराइएको थियो । केही अन्य मूर्तिको सम्बन्धमा पनि यस्तै विचार छ । तर निश्चित रुपबाट केही भन्न सकिदैन् ।
भन्ने गरिन्छ,लिओनार्दो विंची चित्रकार,बास्तुकला,शरीर संरचना,ज्योतिष,प्रकाशिकी,जल–गति–विज्ञान तथा यांत्रिको फरक–फरक ग्रथ लेख्न चाहन्थे ।तर उनको यो काम कुरा हुन सको् । यि विषयहरुमा यिनकाृ खाली अपूर्ण लेख वा टिप्पणी प्राप्त छन् । लिओनार्दोले यति धेरै अधिक वैज्ञानिक विषयको बारेमा विचार गरेका थिए । यि मध्ये अनेकमा यिनको टिप्पणी कति धेरै विस्तृत छ । कि यि सबैको वर्णन गर्न संभव छ्रैन् ।
माथी लेखिएका विषयहरु बाहेक वनस्पति विज्ञान प्राणिविज्ञान,शरिरक्रिया विज्ञान,भौतिक,भौतिक प्राकृतिक भूगोल,जलवायुविज्ञान,आदि अनेक वैज्ञानिक विषयमा यिनीले मौलिक तथा विचार प्रकट गरेका थिए । यिनी दक्ष संगीतज्ञ पनि थिए । लिओनार्दो विंची युद्धको कट्टर विरोधी थिए । तर विडंम्बना उनीलाई हिंसक अस्त्र–शस्त्र,यक्तियाँ,उपकरण आदि तयार गर्नु परेकोे थियो । परिस्थिति यति प्रतिकुल थियो ।कि उनीको सबै चित्र,मूर्ति,अधुरा नै रहे ।
उलने डिजाइन गरेका शहर,नहर,बाधँ आदि कागजको पानामा मात्र सिमित रहे पछिका वैज्ञानिकहरु कलाकारहरु,दार्शनिकहरुले उनीलाई लिओनार्दो आफ्नो आदर्श मानेर उनले बनाएका स्केचहरु,डिजाइनहरु,आदिलाई मूर्ति रुप दिएका थिए । त्यति बेला कल्पना गरिएका जस्तै पनडुब्बी,हेलिकाँप्टर,टैकं,सर्पिल सिडी,सफाशहर,अद्भुत खेलौना साकार भइसकेका छन् ।
Leonardo da Vinci/रोचक तथ्यहरु
१.लिओनार्दो विंची त्यस्ता व्यक्ति थिए । जसले आकाशको रगं निलो हुन्छ । भनेर सही कुरा भनेका थिए ।
२.लिओनार्दो विंची एकै समयमा एउटा हातबाट लेख्न सक्दथे चने अर्को हातबाट चित्र (Drawing)कोर्न वा बनाउन सक्दथे ।
३.कैचिको आविष्कार गर्ने व्यक्ति लिओनार्दो विंची नै थिए ।
४.लिओनार्दो विंची सजिलै सगँ शब्दलाई वा अक्षरलाई उल्टो क्रममा लेख्न सक्दथे । जसरी हामीलाई शिसामा लेखिएको देखिन्छ । यस्तो उल्टो शब्द प्राय कुनै गोप्य कुरा लेख्दा लेख्दथे ।
५.गोनिस वोर्ड रेकर्डको अनुसार लिओनार्दो दा विंचीद्धारा बनाइएको मोना लिसा पेन्टिङ इतिहासको सबै भन्दा धेरै बिमा मुल्य भएको पेन्टिङ हो । सन् १९११ मे पेरिसको Lourre म्यूजियमबाट चोरी भए पछि यो पेन्टिङ सबै भन्दा फेमस तस्वीर बन्यो । जसले गर्दा २०१५मा यो पेन्टिङको ७८०मिलियन यु.एस.डलर थियो ।
६.एउटाFace-Recognitionसाँफ्टवेरको अनुसार लिओनार्दो को मोना लिसा पेन्टिङ ८३प्रतिशत,खुसी ९प्रतिशत,Disgusted,६प्रतिशत डराको र २प्रतिशत रिसाको छ ।
७.लिओनार्दोले मोना लिसाको आखाँको दायाँ पुतलीमा आफ्नो हस्ताक्षर गरेको थिए ।
८.लिओनार्दो विंचीले शुरुमा पैराशुट,हेलिकाँप्टर र एरोप्लेनको स्केच तयार गरेका थिए । उनले सबै भन्दा पहिला Repeating राइफल वा टैंक पनि डिजाइन गरेका थिए । यति मात्रै नभएर सबैभन्दा पहिला झुली रहेको पूल,Paddleboat र मोटरकार पनि डिजाइन गरेका थिए ।