Migraine/माइग्रेन भनेको के हो ?
माइग्रेन भनेको एक किसिमको टाउँको दुखाई नै हो । यो नसाकै टोटल समस्या भनेर पनि मान्न सकिन्छ । यो समय समयमा दोहोरिरहन्छ । यो दुखाई प्राय टाउँकाको एक भागमा हुने गर्छ । यस रोगको दुखाईमा च्वास्स च्वास्स केसैले घोचेको जस्तो गरेर देख्ने गर्छ । माइग्रेन जो कोहीलाई पनि हुन सक्छ । तर पुरुषको तुलनामा माइग्रेन महिलामा बढि देखा पर्छ । माइग्रेन बाल्य अवस्था वा युवावस्था देखि नै शुरु हुन सक्छ । यो विशेषगरि टाउँको भाग धेरै देख्ने हुन्छ ।
माइग्रेनले निश्चित समयमा १महिना ,डेढ महिना अथवा १५ दिन ,२०दिनमा पनि टाउँको देख्ने हुन्छ । यसको दुखाई ३,४दिन सम्म पनि रहन सक्ने हुन्छ । सामान्य तया माइग्रेनको दुखाई आधा भाग दुख्छ । माइग्रेन हुदाँ एकापटि टाउँको दुख्ने र बान्ता आउला जस्तो हुने, कहिलेकाही बान्ता पनि हुने,प्रकाश र आवाजसगँ इरिटेसन हुने गर्दछ । सबै टाउँको दुखाइमा माइग्रेन नहुन पनि सक्छ । माइग्रेनको सबै परिक्षण रिपोर्ट सामान्य नै आउँछन् ।
Migraine/माइग्रनको लक्षयणहरु
१.माइग्रेन भएका बिरामीहरु सानो सानो कुराहरुमा रिसाइराख्ने,अल्छी लाग्ने,
२.कुनै खाना प्रति एकदमै इन्टरेस्ट लाग्ने,
३.हाइहाइ आउन सक्छ ,आखाँ रातो हुदै जाने,
४.निन्द्रामा डिस्ट्रप हुन सक्छ,
५.कुनै बेला एकदमै निन्द्रा लाग्ने,प्राय दिउँसो सुत्न मन लाग्ने हुन सक्छ ,
६.कतिपयलाई आखाँ अगाडी झिल्काहरु रङगीनखालको लाइन्सहरु देखिने हुन सक्छ । कतिपयलाई आखाँ अगाडी कालो धब्बाहरु आउन सक्दछ ,
७.नसामा आउन सक्ने खुट्टामा सियोले घोचेको जस्तो एका साइडतिर झमझम गर्ने,पोल्ने ,घोच्ने हुन सक्छ ,
८. कुनै पनि कुराहरुमा फोक्स हुन नसक्ने । कुराहरु व्यक्त गर्न नसक्ने दोधारे हुने ,
९.माइग्रेनको टाउँको दुखाईमा एकापटि धेरै टाउँको खेख्ने समस्या हुने ,तर करिब एक तिहाई बिरामीमा यो दुखाई टाउँकोको दुबै भागमा समेत हुने गर्दछ ,
१०.टाउँको एकदमै दुख्ने ,बिरामीलाई सहन गाह्रो हुने, बिरामीलाई वाँकवाँकी लाग्ने,कसैलाई उल्टी पनि हुन सक्छ । प्राय एक्लै आइसोलेट बस्न चाहने,हात खुट्टा चिसो हुने,आदि समेत हुन सक्छ ,
११.कसैले केही बोल्यो भने इरिटेड हुने,टि.भी.मोबाइल बन्द गरेर बस्न मन गर्ने,लाइटहरु हेर्न अफ्ठ्यारो हुने,
१२.प्राय बिरामी दबाई नखाँदा ४देखि ७२ घन्टा सम्म हुन्छ ,
१३.कतिपय बिरामी फ्रेस भाको जस्तो महसुस गर्नु,कसैलाई थकाई लागेको जस्तो महसुस हुनु,कसैलाई मन्द खालको टाउँको दुखिराको हुन्छ ,
१४.टाउँको कहिले एकातिर र कहिले अर्कोतिर दुख्ने गर्दछ ,
१५.यसमा टाउँको टन्टनी दुख्ने,कहिलेकाँही आखाँका गेडाहरु दुख्ने, निधार र घाँटितिर पनि दुख्ने समस्या देखा पर्न सक्छ ,
१६.Heart Beatरblood Pressure बस्ने,झनक्क रिस उठ्ने प्राय महिलाहरुमा महिनावारिको बेलामा यस्ता लक्षयणहरु देखिन्छन्
Migraine/माइग्रेनका कारणहरु
१.शरिरमा पानीको मात्रा कम हुनाले,खाने र सुत्ने समयको तालमेल नमिल्नाले,
२.यस्तै गरि धेरै चिया,कफि,अलकोहल र रेडवाइन को सेवन गर्नाले,रगतमा सुगरको मात्रा कम हुनाले,अत्याधिक शाररिक परिक्षण गर्नाले ,
३.धेरै सचन्ता र तनाव लिनाले,
४.चर्को आवाज ,चमकिलो प्रकाश,र Perfume,Petrol,Chemicalबाट आउने गन्धले पनि माइग्रेन को समस्या बढ्ने गर्दछ ,
५.टि.भी,मोबाइल,ल्यापटप,कम्प्युटर लगायतका स्त्रीनमा धेरै समय बिताउने व्यक्तिमा माइग्रेनको समस्या धेरै देखिन्छ ।
६.हार्मोनको कारण,Contraeeptive Pills, sleeping Tablets ,Vasodilators जस्ता औषधीको प्रयोगले पनि माइग्रैनको समस्या देखिने गर्दछ ,
७.गुन्दु्रक ,तामा तथा शिशिमा राखिएका पुरानो अचारको सेवनले ,
८.बढी मात्रामा दुखाई क मगर्ने औषधिहरु (पेनकिलर)को प्रयोग तसर्थ माथि दिइएका कारणहरुले माइग्रेन हुने सम्भावना बढी हुन्छ ,
Migraine/घरेलु उपचार
१.एक गिलास पानीमा केही निमको पात मिलाएर १,२ टुक्रा अमला,साना टुक्रा,थोरै बेसार मिलाएर उमाल्ने र मन तातो बनाएर पिउने ,
२.Magnesium Diet,जस्तै हरियो सागसब्जी ,केरा,दुध,बदाम,आलमंड,जस्ता खाने कुरा खाने गर्नाले ब्रेनमा ब्लड सपलाई गर्छ । र आराम मिल्ने गर्दछ ।
३.तिलको तेल या कुनै मालिस तेलले टाउँकोमा र निधारमा मालिस गर्नाले पनि आराम मिल्छ ।
४.नियमित योगा अभ्यासहरु जस्तै padahastasana,setubandhanasana,bhujangasana,sasasangasanaगर्ने,
५.कपाल रङगाउनाले,कपालमा पुरानो मेथी र तेल लगाउनाले पनि माइग्रेनको दुखाई बढाउन सक्दछ ।
६.कसैलाई च्याउको सेवनले पनि दुखाई बल्झन्छ ,मनमा धेरै कुरा खेलाउनाले पनि माइग्रेनको दुखाइ बढाउँछ ।
७.मठप्याक मानसिक समस्या र माइग्रेन भएको व्यक्तिहरुका लागी राम्रो हुन्छ । नाक सुख्खा हुने खालको पिनास छ । भने सठप्याकले अर्थात माटोको पट्टी राम्रो हुन्छ ।
८.यदि घाममा बसेर टाउँको दुखेको छ ।भने चिसोपानीको धारा टाउँकोमा चुहाउने अनि थिचिराख्ने ,घाममै बसेर देखेको छ भने चिसो रुमाल आखाँमा पट्टी लगाएर बस्ने,टाउँकोमा चिसो रुमाल बेर्ने र पैताला तातोपानीमा १०देखि १५मिनेटसम्म डुबाउँदा पनि राम्रो हुन्छ ।