National Pride Project Of Nepal/नेपालका शिर्ष १५ राष्ट्रिय गौरव आयोजना
नेपालका शिर्ष १५गौरवका आयोजनाहरु जुन म हजुरहरुलाई बताउन गईरहेको छु । यसको निर्माण गरिएमा के–के हुनेछ । सबैकुरा थाहा पाउनुने छ ।
१.भेरी बबई ड्राभरसन बहुउदेश्य आयोजनाः-सुर्खेत जिल्लामा रहेको यो आयोजना सिचाईको साथै जलविधुत आयोजना पनि हो । नेपालमा पहिलो चोटि ट्रर्नेल बारिङ मेसिन प्रयोग गरि गरिएको यो आयोजना १२.२कि.मी. लामो सुरुङ बनाईने छ । यो आयोजनाको निर्माण कार्य २०६८–६९ सालबाट शुरु गरिएको छ । र यसको कार्य सम्मपन्न गर्ने २०८०सालमा भनिएको छ । यस आयोजनाको लागत करिब ३ हजार करोड रहेको छ । यो योजनाको वर्तमान प्रगति ५६५वरिपरि रहेको छ ।
२.बबई सिचाई आयोजनाः-यो आयोजना मा बबई नदीको पानी प्रयोग गरि बर्दियाको ३६हजार हेक्टर जमिनमा सिचाई गर्ने उद्देश्य राखेको छ । यो आयोजनाको लागत अनुमान १८९६करोड रहेको छ । नदिको पूर्वी क्षेत्रमा २१हजार हेक्टर र पश्चिममा १५हजार हेक्टर मा सिचाई गरिने छ ।
२०५० सालमा यो आयोजनाको नहर ५.५कि.मी. बनाईएको थियो । २०५१–२०५८साल सम्म यो नहर २८कि.मी सम्म निर्माण गरिएको थियो । र २०५८सालबाट हाल सम्म ४३कि.मी. सम्म पुराउने कार्य भैरहेको छ । हाल यसको भौतिक प्रगति ५८५ भएको छ । भने यसको निर्माण कार्य पुरा गर्ने लक्ष्य २०८२–२०८३ सम्म सक्ने भनिएको छ ।
३.उत्तर दक्षिण कर्णाली करिडरः-करिब ५३०कि.मी. लामो रहने यो करिडर लाई कर्णाली राजमार्ग पनि भनिन्छ । जसले भारतको उत्तर प्रदेश राज्य र चिनको तिब्बत लाई जोड्दछ । यो राजमार्गले प्रदेशको विरेन्द्रनगरलाई जोड्छ । र नेपालगन्ज पनि जोडछ । यो राजमार्ग बाके,सुर्खेत,अछाम,बाजुरा,कालीकोट,मुगु र हुमला जिल्ला लाई जोड्छ ।
४१०करोड लागत अनुमान गरिएको यो आयोजनाको यो बाटो ६मि. चौडाई हुने छ । कतिपय ठाँउमा कालो पत्रे गर्ने, पुल निर्माण भइरहेका छन्। आयोजना पुरा भएपछि यहाँको कृषकको जीवनमा सुधार आउने । आवत जावतमा सजिलो हुने स्थानिय व्यक्तिहरुको जीवन उकास्न मद्दत हुने । र व्यवसायमा सहज हुने आशा राखिएको छ ।
४.रानी जमरा कुलरिया सिचाई आयोजनाः- कैलाली जिल्लामा बन्दै गरेको यो आयोजनाले २०हजार हेक्टर भन्दा बढी जमिन यसको सिचाई गरिने छ । २०६६सालमा यो आयोजना राष्ट्रिय गौरवको आयोजनामा सामिल गरिएको थियो ।यस आयोजनाको कार्य २०८०–८१मा सक्ने लक्ष्य लिइएको छ । करिब ७२मिलियन अमेरिकन डलर लाग्ने अनुमान गरिएको यो आयोजना मा ३वटा च्यानलहरु रहने छन् ।
दक्षिणमा रानी सिचाई प्रणाली मध्येमा जमरा र उत्तरमा कुलरिया सिचाई प्रणाली रहने भनिएको छ । सिचाई गर्नको लागी कर्णाली नदीको पानी प्रयोग गरिने छ । भने ४.७मेगावट विधुत उत्पादन गर्ने भनिएको छ । आयोजना पश्चात वर्षौ भरि सिचाई हुने, सिमित खेतीबाट ठुलने खेति गर्न सजिलो हुने,कृषिमा आम्दानी बढाई किसानको जीवनस्तर गुणस्तर राम्रो बनाउने, जमिनबाट पानी तानी सिचाई गर्नु पर्ने समस्या बन्द हुने, साथै बाढीको जोखिम कम हुने विश्वास गरिएको छ ।
५.पोखरा क्षेत्रिय अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलः-गण्डकी प्रदेश पोखरामा बनिराखेको पोखरा क्षेत्रिय अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलको लागत ३०५मिलियन अमेरिकन डलर अनुमान गरिएको छ। यो विमान स्थल अहिले रहेको पोखरा विमानस्थल ३कि.मी. पूर्वमा पर्छ। विमानस्थलको रनव्यको कुरा गर्दा सिङगल रनव्य २५०० मि.४५मि. चौडाई र ३४से.मि. मोटाईको रहेको छ। यो विमान स्थलको पार्किङ बेजले ११वटा सम्म जहाज हेन्डल गर्न सक्छ। जसमा ८वटा साना जहाज र ३वटा ठुला जहाजहरु हेन्डल गर्न सक्छ।
६.उत्तर–दक्षिण कोषी करिडरः-भारत,चिन र नेपाल जोड्ने सबैभन्दा छोटो राजमार्ग हो । यो राजमार्ग विराटनगरको रानी देखि संखुवासभा जिल्लाको किमाथानका सम्म रहने छ। यस आयोजनामा २२ वटा पुलहरु रहने छन् । आयोजनाको ३९०कि.मी. बाटो सञ्चालनमा रहेको । बाँकी १६२कि.मी. मध्ये १४कि.मी. को ट्रयाक खोल्ने काम नेपाली सेनाले गरिराखेको छ । २०६५–२०६६बाट शुरु गरिएको यो कार्य २०८०–२०८१साल सम्म सक्ने लक्ष्य लिएको छ।यो आयोजनाको लागत १६२० करोड अनुमान गरिएको छ ।
७.पश्चिम सेती जलविधुत आयोजनाः-करिब ३०वर्ष देखि चर्चामा रहीरहेको पश्चिम सेती जलविधुत आयोजना सुदुरपश्चिमको सेती नदीमा बन्ने छ। यो आयोजना स्टोरेज किसिमको जल विधुत आयोजना रहने छ। यो आयोजनामा १९५मि. अग्लो ड्याम बनाइने छ। ड्याम बाधेपछि एउटा तालको सिर्जना हुने र यसको क्षेत्रफल २०.६ वर्ग कि.मी.को रहने छ । भने यसको लम्बाई २५.१कि.मी. रहने छ । यो आयोजना डोटी,बझाङ,डडेलधुरा,बैतडी जिल्लामा पर्छ ।
यस आयोजनामा निर्माण गरिएको सुरुङको लम्बाई १९.२कि.मी.रहने जसले पावर हर्षलाई जोड्छ । जसमा १८७.५मेगावट को क्षमताको चारवटा टारवेन्ट रहने छ । यसले ७००मेगावट विधुत उत्पादन गर्ने छ । यो आयोजना एउटा स्टोरेज टाईप हाइड्रोपावर हो । वर्खायाममा धेरै विजुली उत्पादन हुने र जाडो याममा कम विजुली उत्पादन हुने समस्यालाई न्यून गर्छ । हाल यो आयोजनाको भौतिक प्रगति शुन्य रहेको छ ।
८.मध्ये पहाडी लोकमार्गः-पहाडी क्षेत्रको जीवनस्तरको यो राजमार्ग नेपालको सबैभन्दा लामो राजमार्गमा पर्छ। १८७९कि.मी. लामो रहने यो राजमार्गको अनुमानित लागत ६८०० करोड रहने छ । यो राजमागए पूर्वमा पाच्थर जिल्लाको हियो भनज्याङ देखि पश्चिममा बैतडी जिल्लाको झुला घाटमा गएर सकिने छ । यो आयोजनामा १३७वटा पुलहरु रहने र जस मध्ये ९० वटा पुलहरुको निर्माण काम सकिएको छ ।
भने बाँकी २० वटा पुलहरुको काम भइरहेको छ । भने बाँकी निर्माण कार्य गर्न बाँकी छन् । १३वर्ष अघि शरु गरिएको यो आयोजना यसको कार्यमा गति दिइएको छ । यस आयोजना ले पहाडी क्षेत्रको २६जिल्लामा जोड्छ । भने यस मार्ग सगँ ७० लाख मानीसहरुलाई जोड्ने छ । यस आयोजनाको निर्माण पछि पहाडबाट तराईमा बसाई सर्ने जस्ता काम कम गर्ने । स्थानिय उत्पादन व्यापार गर्न सहज,पहाडी क्षेत्रका नागरिकहरुको जीवनस्तर राम्रो बनाउन मद्दत गर्ने,मानीस सामानहरु ओसार पसारमा सहज हुने र विभिन्न उधोग सञ्चालनबाट रोजगारी पाइने भनिएको छ । यस आयोजनाको हाल ७०५ निर्माण कार्य भइरहेको छ ।
९.सिक्टा सिचाई आयोजनाः-सिक्टा सिचाई आयोजना जुन नेपालको ठुलो आयोजनामा पर्छ । यस आयोजनाको काम १३वर्ष अगाडी शुरु गरिएता पनि यस आयोजनाको निर्माण ७०५ गरिएको छ । यस आयोजनाको लागत २५०२ करोड रहेको यस आयोजनामा २वटा नहर बनाइने भएकोले एउटा नहर पूर्वमा ५३कि.मी. र पश्चिममा ४५.२५कि.मी. हुनेछ।
यस नहरमा बन्ने नहरको क्षमता ५०क्यूब मि.प्रतिसेकेन्ड रहने भनिएको छ । यस आयोजनामा राप्ती नदीको पानीलाई सिचाई गरिने छ । यो आयोजना लाई आयोजना लाई आयने वर्षहरु २०८५–८६साल सम्म निर्माण कार्य सक्ने अपेक्षा गरिएको छ । यो आयोजनाले बाके जिल्लाको ४३हेक्टर जमिनमा सिचाई पुराउने भनिएको छ । यो आयोजना निर्माण भए सगै कृषि क्षेत्रमा सुधार,आर्थीक क्षेत्र साथसाथै बाँके जिल्लाको जीवनस्तर राम्रो हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
१०.उत्तर–दक्षिण कालीगण्डकी करिडरः-हाम्रो छिमेकी देशहरु भारत र चिन लाई जोड्ने यो करिडोर जसलाई कालीगण्डकी करिडोर भनिन्छ । यो करिडोर दक्षिणमा नवलपुर जिल्लाको गैडाकोट बाट भई उत्तरमा मुस्ताङको कोरला नेपाल चिन बोडर सम्म पुग्ने छ । यो राजमार्ग नवलपरासी,नवलपुर,पाल्पा तनहु,स्याङजा,गुल्मी, बाग्लुङ,पर्वत,म्याग्दी र मुस्ताङ जिल्ला गरी ४३५कि.मी. लामो रहनेछ । यसको निर्माण कार्य २०६६–२०६७देखि शुरु गरियता पनि २०८०–२०८१मा निर्माण कार्य सक्ने लक्ष्य लिईको छ।
यो निर्माण कार्य सम्पन्न भएपछि छिमेकी देश भारत चिन र हाम्रो देश नेपालका नागरिकहरु आवत जावत गर्न सजिलो हुनेछ । अहिले यो आयोजना कति वटा स्थानमा पुल निर्माण कार्य सकिएको बाटो चाक्लो बनाउने साथै कालो पत्रे गर्ने जस्ता कार्यहरु भईरहेको छ । यो आयोजनाको लागत २०२२ करोड अनुमान गरिएको छ। यो आयोजनाले १०वटा जिल्लाको १०लाख नागरिकलाई यो बाटो सगँ जोड्ने छ ।
११.निजगढ अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलः-करिब १.२ विलियन अमेरिकन डलर लागत लाग्ने अनुमान गरिएको निजगढ अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल अहिले काठमाण्डौ मा रहेको त्रिभुवन विमानस्थलको विकल्पको रुपमा रहेको छ । यदि निजगढ अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण भएको खण्मा क्षेत्रफलको आधारमा दक्षिण एशियाको सबैभन्दा ठुलो र विश्वको चौठो ठुलो विमानस्थल हुने छ । यो विमानस्थलले ८०.४५वर्ग कि.मी. जमिन ओगटने छ। त्यसकारण कठमाण्डौ महानगर भन्दा डेढ गुणा ठुलो हुने छ ।यो विमानस्थलमा २वटा रनव्य स्थल बन्ने छन्।
जसको लम्बाई ३६००मि.र चौडाई ४५मि.र चौडाई ४५मि.को हुनेछ। यो विमानस्थलको पारकिङ बेजमा १७४वटा जहाज अटाउने छन्। अहिले यो विमानस्थलमा मात्र १५वटा जहाजहश्र अट्न सक्छन् । यो विमानस्थल तराईमा पर्ने भएकोले धेरै समस्या नभई,अमेरिका र अस्ट्रेलिया जस्ता देशहहरु सगँ हवाई सेवा शुरु गर्न अत्याधिक मद्दत मिल्ने देखिन्छ ।
वर्तमान समयमा पोखरा क्षेत्रिय अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल र गौतम बुद्ध अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल त्रिभुवन अन्तराष्ट्रियको लेबलमा काम गर्न सकेका छैनन् । त्यहि कारणले निजगढ अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलको क्षमता हरेक कुरामा धेरै र राम्रो रहेको हुनाले यो पिमानस्थल बनायनु फाईदा जनक छ । यो आयोजनाको हाल भौतिक प्रगति शुन्य रहेको छ। यो विमानस्थलले वार्षिक ६करोड यात्रुको चाप धान्न सक्ने क्षमता रहन्छ ।
१२.तराई हुलाकी मार्गः-पूर्वी तराई र पश्चिम तराईलाई जोड्ने यो मार्ग २०६६-२०६७ देखि निर्माण कार्यमा लागिरहेको थियो । यस राजमार्गको लम्बाई १७९२कि.मी. को रहने छ । यो महेन्द्र राजमार्ग अर्थात पूर्व पश्चिम राजमागएबाट १५देखि२०कि.मी.दक्षिण नेपाल भारतको बोडरको नजिक भएर जान्छ । राजाहरुको पालामा यो बाटो हुलाक सेवाको लागी प्रयोग गरिएको हुदा हुलाकी मार्ग हुन पुगेको हो । यो आयोजनाको निर्माणको लागी नेपाली ६५२०करोड लागत लाग्ने अनुमान गरिएको छ ।
यो आयोजना को निर्माण समय २०८०साल सम्मको राखिएको भएता पनि यस मार्गको निर्माण हाल ७०५ भइसकेको देखिन्छ । यो आयोजना झापाको भद्र पुरदेखि शुरु भई कन्चनपुरको दोतारामा गएर सकिने भनिएको छ । यो आयोजनामा १२५वटा पुलहरुको निर्माण गरिने भनिएको छ। साथसाथै तराईमा धेरै जनसङया भएका पिच जिल्लाहरु लाई जोड्ने छ । यो आयोजना पश्चात करिब ८०लाख नागरीकहरुले यो मार्गको फाईदा लिने देखिन्छ।
यो आयोजना सम्मन्न पश्चात १०वटा ठुलो शहरहरुको निर्माण हुने छ । पूर्व–पश्चिम राजमार्गको वैकल्पीक मार्ग हुने देखिएको छ । त्यसकारण विकाश निर्माण, व्यापार,पर्यटक कृषि क्षेत्र र धेरै शहरहरुको यातायात मार्गको दुरि छोटो हुने इन्धनको बचत नेपालको आर्थिक क्षेत्रमा बचेत फाइदा हुने आशा गरिएको छ ।
१३.पूर्व–पश्चिम रेल मार्ग :-नेपाली १०खरब लागत अनुमान गरिएको पूर्व–पश्चिम रेलमार्ग सबै धेरै लागत लाग्ने आयोजना हो । नेपाल सरकारले विगत केहि वर्ष देखि रेल मार्गलाई महत्तव दिदै आइरहेको छ । अबको बिस वर्ष भित्रमा देशभर ४हजार कि.मी.रेलमार्ग बनाउने लक्ष्य लिइएको छ । यो आयोजना निर्माणमा ३३४ वटा पुलहरु रहने छन् । जुन सबै भन्दा लामो पुल नदीमा बन्ने छ ।
यसको लम्बाई १७१ मि.को रहो र त्यस्तै १०वटा सुरुङ मार्ग हरु रहने छन् । यसको लम्बाई २६.७कि.मी. को रहने छ । सबै भन्दा लामो सुरुङ १७.४२कि.मी. को हुने छ । यो रलवे मार्ग को हुने छ । यो रलवे मार्गको लम्बाइको ९४५.४४कि.मी. रहने छ । भने रलवे ट्रयाकको लम्बाई १३७६कि.मी.को रहने छ । विधुतीय रेलवे चलाउने यो रलमार्ग मा रेल करिब २००कि.मी. प्रतिघन्टाको गति सम्ममा गुड्न सक्ने भनिएको छ । यो निर्माण कार्य पश्चात झापाको काकडभित्ता बाट शुरु भई कंचनपुरको गट्टा चौकी गएर सकिने भनिएको छ । वर्तमान समयमा यो आयोजनालाई ११२२करोड भन्दा अधिक लागत खर्च भैइसकेको छ ।
नेपाल सरकारले प्रत्येक वर्ष यो आयोजना निर्माणको लागी ४००करोड हटाउदै आएको हो । यो आयोजनाको कार्य लाई ९वटा सेक्सनमा बाडिएको छ । यो रेलमार्गले २४वटा जिल्लालाई जोड्ने छ । साथै सामानको ढुवानीमा कम खर्च लागतमा कम खर्च र डिजेलमा निर्भरता कम यात्राको लागी कम समय लाग्ने र व्यापारमा घाटा कम हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
१४.बुढि गण्डकी जलविधुत आयोजना :-१२०० मेघावटको भएको यो जल विधुत आयोजना नेपालको सबैभन्दा ठुलो जलविधुत आयोजना रहने भनिएको छ । यो आयोजना बुढिगण्डगी नदीमा बन्ने र जुन धादिङ र गोरखा जिल्लाको सिमानामा पर्ने छ । यो आयोजना को कुल लागत खर्च २.५विलियन अमेरिकी डलर लाग्ने भनिएको छ । यो आयोजनामा एउटा ठुलो ड्याम बनाउने र यसको उचाई २६३मि. रहने भनिएको छ ।
जुन अहिलेको धरहरा भन्दा ३गुणा अग्लो रहने छ । ड्याम बाधिएपछि एउटा ताल बनाइने छ । यस तालको क्षेत्रफल ४९.८वर्ग कि.मी.रहने छ । र काठमाण्डौ को महानगर भन्दा ठुलो र पोखराको फेवाताल भन्दा ११गुणा ठुलो रहने छ । यस फेवातालको लम्बाई लगभग ४५कि.मी.र चौडाई र चौडाई ५४०मि.रहने छ । यसले धादिङको २६४५बिगाहा र गौरखाको २३९६जमिन डुबानमा पार्ने छ। र ४५हजार बासिन्दाहरु पुनःरुपमा विस्थापित हुने छन् ।
यो आयोजना को नदीको किनारामा २२५कि.मी. रिङ रोड बनाईने र विदेशी,स्वदेशी आउने पर्यटकहरुलाई आर्कषित गर्ने छ । यो आयोजनाको निर्माण पश्चात लामो समय देखि पेट्रोल,डिजेल ग्यासमा भएको निर्भतालाई कम गर्ने छ । उत्पादन गरिएको विधुत धेरै भएको छिमेकी देशहरुलाई बेच्न सकिने छ ।
१५.काठमाण्डौ–तराई मधेस फास्ट ट्रयाकः-यस आयोजनाको निर्माणमा करिब अमेरिकी डलर १.५विलियन लागत अनुमान गरिएको यस फास्ट ट्रयाक ले तराईलाई छोटो दुरिको समयलाई जोड्छ । ७२.५कि.मी. लम्बाई हुने यो मार्ग नेपालको राजधानी काठमाण्डौ पुग्न तराईबाट १ घन्टा समय लाग्ने छ । यस आयोजनाको निर्माणको लागी नेपाली सेना लाई जिम्मा दिइएको छ । यो मार्ग तराई क्षेत्रमा २७मि.चौडाई र पहाडमा २५मि. चौडाईको बनाउने भनिइएको थियो ।
यो कार्य पुरा गर्नको लागी १०स्थानमा सैनिक क्याम्प बनाइएको र जुन प्रत्येक एउटा क्याम्पले ७कि.मी.को जिम्मेबारी लिएको छ । प्रत्येक क्याम्पमा सिभिल इन्जिनियर,अपरेटर,सर्वेयर सहित १ सय जना नेपाली सेनाले कार्यलाई अगाडी बढाइरहेका छन् । नेपालको भौगोलिक भिन्नताले गर्दा यो आयोजनामा साना ठुला गरेर जम्मा ८७ वटा पुलहरु निर्माण हुने भनिएको छ । यो पुलहरु मध्ये ठुला पुलहरु १६रहने र यसको उचाई ८०मि.सम्म रहने छ ।
यो निर्माण कार्य बाराको निजगटबाट शुरु भई ललितपुरको खोखानामा गएर सक्ने छ । जस अन्र्तगत ललितपुरमा ६.९कि.मी., काठमाण्डौ मा ३.९कि.मी.,मकवानपुरमा ५५कि.मी. र बारामा ६कि.मी.रहेको छ । यो निर्माण एउटा एशियन स्टान्र्ड हाईवय हुने भनिएको छ । नेपाली सेना यो निर्माण लाई एउटा उदाहरणीय स्टेड अफ आर्ट सिभियल कस्ट्रक्सन को रुपमा रहने भनेको छ । यसको स्पीट लिमिट १२कि.मी. प्रतिघन्टा रहने भनिएको छ । वर्तमान समयमा यसको भौतिक प्रगति १७५रहने भनिएको छ । यो योजनामा अहिले माहादेव डाँडा र भेद्रे डाँडामा पुल र सुरुङको कार्य भइरहेको छ ।
यो निर्माणमा सुरुङ मार्ग १.३कि.मी.रहेको छ । यो निर्माण काममा ७२.५कि.मी. मध्ये ५५कि.मी. कालो पत्रे ६.५कि.मी. को सहितको ३वटा सुरुङ मार्ग १०.५९कि.मी.को पुलहरु पर्दछन्। १५९कि.मी. को समेत ४देखि ५घन्टाको समय बचत गर्ने र त्यसको साथसाथै माल सामान ढुवानी आयात,निर्यातमा कम लागत लाग्ने भनिएको छ । साथै भारत र चिन जस्ता छिमेकी देशहरु सगँको सामान आयात निर्यातमा राम्रो सम्बन्ध रहने भनिएको छ। यो आयोजनाको निर्माण कार्य २०७३साल देखि शुरु गरिएको थियो । र यस योजनाको निर्माण कार्य २०८१साल सम्म पुरा गर्ने लक्ष्य लिएको छ ।